Is een overstap naar full frame voor mij de moeite waard?

Gereedschap

Voor een fotograaf is een camera een belangrijk stuk gereedschap. Net als met elk stuk gereedschap is het belangrijk dat je gereedschap past bij de klus die je doet en dat je je gereedschap door en door leert kennen om het beste resultaat te verkrijgen. Hierdoor maak je optimaal gebruik van het gereedschap dat je hebt.

Camera’s zijn er veel verschillende soorten en prijsklassen. Wanneer heb je nu welk gereedschap nodig? Dat is ook iets wat ik me wel eens afvraag.  Op dit moment heb ik camera’s met een APS-C formaat sensor, namelijk de Sony A77ii en de Sony A6300. Zou ik bij de overstap naar een camera met een full frame sensor foto’s met een betere beeldkwaliteit kunnen realiseren? Wat zijn nu precies de verschillen en loont het voor mij de moeite om een full frame camera aan te schaffen?

In dit blogbericht ga ik in op de redenen waarom ik de overstap naar full frame overweeg.

Full frame

Een full frame sensor heeft dezelfde afmetingen als de oude 35mm (36×24 mm) film uit het analoge tijdperk. De full frame beeldsensor is groter dan de beeldsensoren die in digitale camera’s die door veel amateurfotografen en semi-professionele fotografen worden gebruikt. Camera’s voor deze doelgroepen zijn veelal uitgerust met een beeldsensor met een APS-C formaat. Dit Advanced Photo System type-C formaat stamt uit het analoge tijdperk, is geïntroduceerd in 1996 en heeft afmetingen van 25,1 × 16,7 mm. Bij de opkomst van de digitale camera is gebruik gemaakt van formaten die ook al in het analoge tijdperk bestonden. In verband met de kosten voor de productie van een beeldsensor zijn vooral de camera’s met een APS-C sensor populair. De kosten voor het produceren van grotere sensoren zijn namelijk een stuk hoger. Dit sensorformaat is dus afgeleid van het Advanced Photo System type-C formaat. Camerafabrikanten hebben echter bij de implementatie gekozen voor afmetingen die iets kleiner zijn dan het originele formaat.

Verschillen tussen een full frame sensor en een kleinere beeldsensor

Een full frame sensor is dus groter dan bijvoorbeeld een camera met een APS-C sensor. Maar wat betekent dit nu in de praktijk? Wat zijn de voordelen en nadelen van een grotere sensor?

Equivalente brandpuntsafstand

Een beeldsensor met een kleinere beeldsensor levert , met gebruik van een objectief met dezelfde brandpuntsafstand, een andere uitsnede. Bij een kleinere sensor lijkt hetzelfde objectief een grotere brandpuntsafstand te hebben dan wanneer je het objectief op een full frame body gebruikt. Een deel van het beeld valt namelijk buiten de kleinere sensor. In mijn blogbericht over de keuze van een lens voor jouw camera lees je meer over de equivalente brandpuntsafstand en de cropfactor.

Wanneer je gebruik maakt van een tele-objectief, dan heeft een APS-C sensor door zijn cropfactor het voordeel dat het onderwerp groter wordt weergegeven. Ter vergelijking: wanneer ik mijn Tamron 70-300 objectief op mijn Sony A77ii camera gebruik, dan levert dit objectief een equivalente brandpuntsafstand van 105mm tot wel 450mm!

Wanneer je echter gebruik maakt van een groothoeklens in plaats van een telelens, dan is deze cropfactor echter ineens geen voordeel meer. Door de cropfactor is de beeldhoek van de telelens ineens minder breed. Een fotograaf die landschappen of interieurs van gebouwen fotografeert, zal dus sneller geneigd zijn om te kiezen voor een camera met een fullframe sensor.

Scherpte

Een lens die gebruikt wordt op een full frame sensor levert een scherper eindresultaat dan op een camerabody met een kleinere sensor. Doordat de fullframe sensor een groter oppervlakte heeft, zullen onvolkomenheid in het glas wat minder zichtbaar zijn.

Scherptediepte

Bij het gebruik van een camera met een full frame body heb je het voordeel van een kleinere scherptediepte dan bij gebruik van een camera met bijvoorbeeld een sensor van APS-C formaat. Strikt genomen wordt deze kleinere scherptediepte niet veroorzaakt door de grotere sensor. Wanneer je namelijk een foto maakt met een lens met een bepaalde brandpuntsafstand en voorwerpsafstand op een full frame camera en een camera met een kleinere sensor, dan is de scherptediepte gelijk.

Door de kleinere cropfactor zul je bij een full frame camera het onderwerp echter dichter naderen om hetzelfde perspectief te realiseren en de gewenste uitsnede te realiseren. Door deze kleinere voorwerpafstand wordt tevens de scherptediepte kleiner. Hierdoor kun je bij gebruik van een full frame camera het onderwerp van je foto gemakkelijker isoleren van de omgeving. Dit is met name bij portretfotografie een voordeel, omdat we het onderwerp van het portret graag isoleren van de omgeving en een mooie bokeh op de achtergrond zien.

Minder ruis bij weinig licht

Een grotere full frame sensor kan meer licht opvangen dan de kleinere varianten. Hierdoor is ruis die in de camera ontstaat minder zichtbaar op de foto. In de praktijk betekent dit dat er met een hogere ISO waarde kan worden gefotografeerd, waarbij de ruis op een acceptabel niveau blijft.

Dynamisch bereik

Een full frame sensor heeft een groter dynamisch bereik dan een kleinere sensor. Met de grotere sensor kunnen dus meer verschillen tussen licht en donker worden vastgelegd door de sensor. Hierdoor is in de schaduwen en in de hooglichten meer detail aanwezig.

Wat zijn voor mij de belangrijkste reden om een overstap naar full frame te overwegen?

Betere prestaties bij weinig licht.

Bij het maken van foto’s met de APS-C camera’s die ik op dit moment heb, zijn de foto’s tot ingestelde lichtgevoeligheid van ISO 1600 bruikbaar. Bij deze ISO waarde is er ruis zichtbaar, maar is deze acceptabel en goed te corrigeren met post-processing in bijvoorbeeld Adobe Lightroom. Bij hogere waarden dan ISO 1600 is goed te zien dat de ruis nog verder toeneemt en het dynamisch bereikt en de kleurechtheid drastisch afneemt.

Vaak is het mogelijk om een lage ISO waarde te kiezen om op die manier de ruis in de foto binnen de perken te houden. Bij het maken van foto’s tijdens een event fotografeer ik veel uit de hand. Om bewegingsonscherpte te voorkomen moet de sluitertijd kort zijn. Wat met name zorgt voor het feit dat vaak gekozen moet worden voor een hoge ISO waarde is het feit dat het bij het fotograferen van een event ongewenst is om de flitser te gebruiken.

Voor het maken van foto’s tijdens een bedrijfsevent zou het dus fijn zijn om de lichtgevoeligheid van de sensor wat te kunnen opschroeven zonder gelijk bakken ruis in de foto te hebben. In de praktijk zou het prettig zijn om de ISO waarde te kunnen verhogen tot ongeveer ISO 3200 tot ISO 6400 om voldoende flexibiliteit te verkrijgen voor dit soort fotografie.

Is een crop sensor camera dan onbruikbaar voor dit soort fotografie?

Nee, dat niet. Ook met mijn camera’s met APS-C sensor is het mogelijk om zonder flits te fotograferen tijdens events. Met mijn A77ii heb ik bijvoorbeeld foto’s gemaakt tijdens een bedrijfsevent, waarvan je in dit album het resultaat kunt zien. Bij het maken van deze foto’s heb ik gebruik gemaakt van een ISO waarde van maximaal 2000. Ook bij deze lichtomstandigheden heb ik een goed resultaat kunnen realiseren.

Bij events is het vaak niet mogelijk om een flitser te gebruiken. Door het lagere ruisniveau bij een hogere ISO waarde is er echter meer flexibiliteit om bij weinig licht te fotograferen. Door een hogere ISO waarde kan de sluitertijd namelijk kort worden gehouden, wat ook voordelen biedt ten aanzien van de scherpte van de foto.