Zwarte vlekken
Iedereen die een camera heeft met een verwisselbaar objectief loopt er vroeg of laat tegenaan: er zitten vuiltjes op de sensor van je camera. Deze vuiltjes zorgen ervoor dat er op de foto zwarte vlekjes zichtbaar zijn. Deze vlekjes vallen het meeste op bij lichte egale oppervlakken, zoals een blauwe lucht. De zwarte vlekjes op de foto steken het sterkste af tegen de achtergrond wanneer je fotografeert met een klein diafragma, zoals f/16 of f/22.
Doordat ze worden veroorzaakt door vuil op de lens, bevinden de vlekjes zich altijd op dezelfde plaats.
Hoe komt het eigenlijk dat de sensor vuil wordt?
Het vuil komt de camerabody binnen wanneer je het objectief van de camera haalt en komt vervolgens op de beeldsensor terecht. De sensor is licht elektrisch geladen wanneer de camerabody aan staat. Dit trekt het stof ook nog aan.
Bij een systeemcamera is de kans dat je stofdeeltjes op de camerasensor aantreft wat hoger dan bij een spiegelreflexcamera. Dit komt simpelweg doordat de spiegel van een spiegelreflex de stofdeeltjes gedeeltelijk tegenhoudt, waardoor ze minder makkelijk bij de sensor kunnen komen. De spiegel van een spiegelreflexcamera beweegt snel op en neer bij het maken van een foto. Stofdeeltjes die toch de weg naar de sensor hebben weten te vinden worden door de bewegende spiegel weer weggeblazen van de sensor.
Zelf de sensor reinigen, of toch laten doen?
Het is goed mogelijk om de sensor van je camera zelf te reinigen. Het is wel belangrijk om erg voorzichtig te zijn bij het reinigen van de sensor. Je wilt namelijk niet dat de sensor beschadigd raakt door de reinigingspoging.
Zelf doen: de droge methode
De eerste logische stap bij het reinigen van de sensor is het schoonblazen van de sensor met een blaasbalgje en het wegvegen van het stof met een kwastje. Als het vuil droog is en niet te vast zit op de sensor kun je hier goede resultaten mee halen en de sensor weer schoon krijgen.
Om te weten waar de vuiltjes zitten op de sensor is het handig om eerst een foto te maken van een licht oppervlak, waarbij je een klein diafragma kiest. Bij een klein diafragma (hoge f waarde) vallen de stofjes meer op dan bij een groot diafragma.
Aan de hand van de proeffoto kun je precies zien welk deel van de sensor een poetsbeurt nodig heeft. Hierbij is het belangrijk om te bedenken dat het beeld dat je fotografeert op z’n kop op de camerasensor wordt geprojecteerd. Wanneer je dus linksonder op de proeffoto een vlekje aantreft, dan zit het vuiltje dat dit veroorzaakt rechtsboven op de sensor.
Probeer zo met de blaasbalg de stofjes van de sensor te blazen. Deeltjes die niet direct van de sensor loskomen kun je ook voorzichtig met de sensorbrush wegvegen. Om te voorkomen dat het stof dat van de sensor komt opnieuw de sensor kan bereiken, kun je tijdens het schoonmaken het beste de camerabody met de lensmount naar beneden houden. Het vuil dat je van de sensor haalt valt hierdoor uit de camerabody.
Door tussendoor een nieuwe testfoto te maken kom je erachter of je alle vuiltjes hebt kunnen verwijderen. Zijn ze niet allemaal weg, dan herhaal je dit proces nog een aantal keer.
Benodigdheden
Wat heb je nodig om de sensor van je camera stofvrij te maken? Nou, dit:
- Een blaasbalgje. Hier vind je een link naar verkrijgbare blaasbalgen;
- Een zacht kwastje voor het reinigen van de sensor: een sensorbrush.
- Een schone, opgeruimde werkplek.
- Een beetje geduld.
De natte methode
Is de droge methode niet geslaagd en heb je met behulp van kwastje en blaasbalg de sensor van je camera niet helemaal schoon kunnen krijgen? Dan zit het vuil waarschijnlijk wat meer vast op de sensor en wordt het tijd om het te proberen met swabs en reinigingbloeistof. a.k.a. de natte methode.
Wat heb je hiervoor nodig?
Om de sensor nat te reinigen heb je een sensorswab nodig. Sensorswabs zijn verkrijgbaar in verschillende afmetingen. Het formaat swab dat je nodig hebt is afhankelijk van de afmetingen van de sensor die in je camera zit. De meest voorkomende sensorformaten zijn APS-C, Full-frame en M4/3 (Micro Four Thirds). Een sensorswab heeft dezelfde breedte als de hoogte van de sensor. Voor APS-C, Full-frame en M4/3 zijn de swabs 16mm, 24mm respectievelijk 12mm breed.
Als je een swab passend voor de sensor koopt, dan kun je in één beweging het hele oppervlak schoonmaken. Als de swab te klein is, heb je meerdere bewegingen nodig. Met een te grote swab wordt het schoonmaken echt een uitdaging.
Swab voor een sensor met een APS-C sensor.
Swab voor het reinigen van een full-frame sensor.
Hoe reinig ik de sensor met een swab?
Bij het reinigen van de sensor met een swab begin je met het bevochtigen van de swab met reinigingsvloeistof, nadat je de swab uit de vacuüm verpakking hebt gehaald. De reinigingsvloeistof zorgt ervoor dat vuil loskomt van de camerasensor.
Nadat je de swab een beetje vochtig hebt gemaakt – de swab hoeft niet heel nat te zijn – kun je de sensor schoonmaken door met de swab over de sensor te vegen. Dit doe je door te beginnen aan de zijkant van de sensor en in één beweging de swab voorzichtig naar de andere kant van de sensor te bewegen.
Door met de swab over de sensor te vegen, komt het vuil los van de sensor.
Net als bij droge reiniging, kun je door een proeffoto controleren of al het vuil is verwijderd. Zit er nog vuil, herhaal de actie dan en veeg nog eens over de sensor met de swab.
Is de sensor weer helemaal schoon? Gooi dan de sensorswab weg en gebruik de volgende keer een nieuwe.
Don’ts bij het zelf reinigen van de sensor
Een camerasensor is kwetsbaar en wil je liever niet beschadigen. De volgende dingen kunnen de sensor beschadigen en kun je dus beter niet doen:
Een lenspen gebruiken en de sensor schoon te maken
Lenspennen zijn niet bedoeld voor het reinigen van sensoren en kunnen mogelijk de sensor beschadigen . Er zijn overigens lenspennen in de handel die wél bedoeld zijn voor het reinigen van een sensor. Let dus goed op welk product je gebruikt.
Het stof op de sensor wegblazen met je mond
Wanneer je met je mond stofjes probeert weg te blazen, dan komt er makkelijk een klein beetje speeksel mee dit speeksel kan op zijn beurt ook vlekken veroorzaken op de sensor. Deze vlekken zijn lastig weg te krijgen.
Wattenstaafjes gebruiken
Wattenstaafjes laten meer pluisjes achter dan dat ze vuil weghalen. Die kun je dan ook beter links laten liggen.
Een vloeistof gebruiken die niet speciaal voor het reinigen van de sensor bedoeld is
Deze kunnen de sensor of elektronica van je camera beschadigen.
Druk uitoefenen op de sensor
Wanneer je te veel druk uitoefent bij het reinigen van de sensor kun je krassen veroorzaken op het oppervlakte.
Swabs meerdere keren hergebruiken
De swabs zijn voor eenmalig gebruik. Wanneer je de swabs meerdere keren gebruikt, loop je het risico dat je eerder verwijderde vuiltjes weer terugbrengt in je camerabody.
Toch maar laten doen?
Voel je je toch niet helemaal comfortabel om de sensor zelf van stof te ontdoen en ben je bang om iets verkeerd te doen?
Geen probleem! Het is ook mogelijk om de sensor schoon te laten maken bij een van de betere camerawinkels. Zij reinigen de sensor graag voor je en meestal kun je er gewoon op wachten.
Waar moet ik zijn?
Je kunt de sensor van je camera onder andere laten reinigen bij de onderstaand bedrijven:
Hoe voorkom ik dat de sensor van mijn camera vuil wordt?
Voorkomen is beter dan genezen. Ook in dit geval. Met een spiegelreflexcamera of systeemcamera kun je nooit helemaal voorkomen dat er op de sensor van jouw camera na verloop van van tijd wat stofjes te zien zijn. Door een aantal zaken in acht te nemen is het echter wel mogelijk om ervoor te zorgen dat vuil zich wat minder snel nestelt op de sensor. Door deze tips te volgen hoef je je camera wat minder vaak aan een schoonmaakbeurt te onderwerpen:
- Wissel niet onnodig van objectief
- Hou bij het wisselen van het objectief de sensor naar beneden gericht.
- Vermijd het wisselen van het objectief in een stoffige of vuile omgeving. In een stoffige omgeving zijn er meer stofdeeltjes die een weg kunnen vinden naar jouw camerabody. Geen behoefte aan dit gezelschap? Laat de lens dan op je camera en zoek een schonere omgeving voor de wisseltruc.
- Hou je camera en cameratas schoon. Stof en vuil dwarrelt niet alleen vanuit de lucht op de sensor neer. Vuil dat op jouw camerabody zit of in jouw cameratas zit, kan uiteindelijk op de sensor terecht komen. Maak deze dus regelmatig schoon, in ieder geval na de fotosessie bij windkracht 10 op het strand.
- Zet de camera uit wanneer je een lens wisselt.
Als de camera is ingeschakeld, dan zal de sensor een klein beetje statische geladen zijn. Deze lading trekt stof makkelijker aan. Beter dus om je camera even uit te zetten wanneer je de tele wil wisselen de groothoek. - Zet de camerabody uit wanneer je de lens verwijdert. Wanneer de camerabody aan staat, dan is de sensor licht statisch geladen. Dit trekt stof gemakkelijker aan.
- Bewaar de lensdoppen en niet in je broek- of jaszak. Vuil, zand en pluizen uit je zakken komen hierdoor uiteindelijk op de foto terecht.
You might also like
Leave a reply