Een nieuwe lens voor voor mijn camera?
Stel, je bent op zoek naar een nieuwe lens voor jouw camera. Hoe maak je nu de juiste keuze voor een objectief. Er is namelijk een groot aanbod van beschikbare lenzen, met verschillende technische specificaties en uiteenlopende prijskaartjes. In dit blogbericht help ik je bij het kiezen van een nieuwe lens voor jouw camera.
De keuze voor een passend objectief is met name afhankelijk van het soort fotografie dat je beoefent. Daarnaast moet het objectief natuurlijk passen op de camerabody waarop je het objectief wil gebruiken. Tot slot speelt natuurlijk jouw beschikbare budget voor nieuw glaswerk ook een belangrijke rol.
Een keuze maken
Bij het maken van een keuze voor een nieuw objectief zijn een aantal zaken van belang. Om te beginnen is het goed om jezelf af te vragen wat voor soort foto’s je wil maken met je nieuwe glaswerk en op welke camerabody je deze nieuwe aanwinst nu en in de toekomst wil gaan gebruiken.
De cropfactor van je camera
Camera’s met verwisselbare lenzen kennen onderlinge verschillen voor wat betreft de afmetingen van de beeldsensor in de camerabody. Als referentieformaat voor de afmetingen van beeldsensoren wordt over het algemeen de fullframe sensor gebruikt. Deze fullframe sensor is met de afmetingen van 36x24mm even groot als de oude kleinbeeldfilm die in analoge fotocamera’s werd gebruikt.
De definitie van de cropfactor volgens Wikipedia is: De crop-factor is de verhouding tussen de diagonalen van twee opnameformaten te weten die van de digitale sensor en die van het referentieformaat, meestal het kleinbeeld (35mm film)
Voor de afmetingen van deze sensor wordt dus een cropfactor van 1 gehanteerd. Camera’s met een fullframe sensor worden over het algemeen gebruikt door professionele fotografen. Camera’s voor andere doelgroepen zijn vaak voorzien van een kleiner sensorformaat. Met name het APS-C en M4/3 zijn veelgebruikte sensor formaten. Deze hebben een cropfactor van 1,5, respectievelijk 2,0.
Gebruik van een objectief op een fullframe camera en een camera met een grote cropfactor
De cropfactor van je camera heeft gevolgen voor het uiteindelijke perspectief van de foto die je door een objectief maakt. Bij een camera met een cropfactor groter dan 1 wordt het beeld dat door de lens valt namelijk geprojecteerd op een kleinere sensor. De foto ziet er hierdoor uit alsof hij is gemaakt met een lens met een grotere brandpuntsafstand: er lijkt verder te zijn ingezoomd dan wanneer het objectief geplaatst is op een camera met een fullframe sensor.
In de tabel hieronder is een overzicht gegeven hoe het objectief zich gedraagt als het geplaatst wordt op een camera met een kleinere beeldsensor. Hier is berekend welke equivalente brandpuntsafstand het objectief heeft.
Objectief | APS-C | APS-H | M4/3 | ||||
---|---|---|---|---|---|---|---|
Cropfactor | 1,50 | Cropfactor | 1,29 | Cropfactor | 2,00 | ||
Brandpuntsafstand | Diafragma | Brandpuntsafstand | Diafragma | Brandpuntsafstand | Diafragma | Brandpuntsafstand | Diafragma |
8 | 3,5 | 12 | 5,3 | 10 | 4,5 | 16 | 7,0 |
50 | 1,8 | 75 | 2,7 | 65 | 2,3 | 100 | 3,6 |
70 | 2,8 | 105 | 4,2 | 90 | 3,6 | 140 | 5,6 |
200 | 2,8 | 300 | 4,2 | 258 | 3,6 | 400 | 5,6 |
18 | 3,5 | 27 | 5,3 | 23 | 4,5 | 36 | 7,0 |
55 | 5,6 | 83 | 8,4 | 71 | 7,2 | 110 | 11,2 |
100 | 2,8 | 150 | 4,2 | 129 | 3,6 | 200 | 5,6 |
Constructie van het objectief
Een objectief is geoptimaliseerd voor een bepaalde sensorgrootte. Een objectief dat bedoeld is voor gebruik met een fullframe camerabody kan worden gebruikt op een body met een kleinere sensor. Het perspectief van de foto verandert hiermee dus wel. Andersom is dit echter niet altijd mogelijk: wanneer een objectief dat bedoeld is voor gebruik met een camera met een sensor van het APS-C formaat op een fullframe camera wordt gebruikt, dan kunnen bij de foto donkere randen ontstaan. Dit wordt veroorzaakt door het feit dat het objectief niet specifiek bedoeld is voor gebruik met een grotere sensor. De glazen lenzen van het objectief zijn simpelweg te klein voor deze grote sensor in de camera. Wanneer je een objectief aanschaft, dan is het goed om na te gaan of het objectief geschikt is voor gebruik met jouw camera. Als je in de toekomst van plan bent om een fullframe camera aan te schaffen, dan kun je al bij het kopen van een lens hier rekening mee houden.
Soorten fotografie
Het onderwerp dat je wil fotograferen stelt de belangrijkste eisen aan het soort objectief dat je nodig hebt. Bij het maken van foto’s van een landschap wordt bijvoorbeeld gebruik gemaakt van een groothoekobjectief om een zo groot mogelijk deel van het landschap op de foto te krijgen.
Bij andere soorten van fotografie wordt het onderwerp groter in beeld gebracht. Hiervoor wordt dan ook een objectief met een grotere brandpuntsafstand gebruikt.
Portretfotografie
Voor portretfotografie gebruikt een fotograaf gebruik ik zelf over het algemeen een brandpuntsafstand van ongeveer 35 tot 70mm. Nu heeft mijn camera een beeldsensor van het APS-C formaat met een cropfactor van 1,5. Voor hetzelfde perspectief is op een fullframe camera een brandpuntsafstand tussen de 50 en 100mm nodig.
Dierfotografie
Dierfotografen gebruiken veelal enorme objectieven met een grote brandpuntsafstand om schuwe dieren toch beeldvullend op de foto te kunnen zetten. Een brandpuntsafstand van 500mm is hierbij geen uitzondering.
Macrofotografie
Voor het fotograferen van zeer kleine details worden macro-objectieven gebruikt. Deze kunnen op een heel kleine afstand tot het voorwerp scherpstellen en maken het mogelijk op kleine voorwerpen met een vergrotingsfactor van 1:1 te fotograferen.
Bij het fotograferen van kleine onderwerpen van dichtbij is de scherptediepte klein. Soms is deze zelfs te klein om het onderwerp volledig scherp in beeld te krijgen. Bij het gebruik van een macro-objectief kan een zeer klein diafragma worden gekozen om het onderwerp voldoende scherp in beeld te krijgen.
Objectieven voor voor macrofotografie hebben veelal een brandpuntsafstand tussen 50 en 150mm.
Verschillende soorten objectieven
De objectieven die te koop zijn kunnen op basis van hun brandpuntsafstand worden ingedeeld in een aantal verschillende categorieën. In het onderstaande overzicht wordt uitgegaan van de brandpuntsafstanden op een fullframe camerabody.
– Extreme groothoek objectieven. Extreme groothoek objectieven hebben een brandpuntsafstand tot ongeveer 24mm. In deze categorie vallen ook zogenaamde fisheye objectieven.
– Groothoek objectieven: 24 tot ongeveer 35mm.
– Normaalobjectieven. Bij normaalobjectieven ligt het brandpunt 35 tot 70mm van de lens.
– Middel teleobjectieven. Objectieven met een brandpuntsafstand tot zo’n 100mm vallen in deze categorie.
– Teleobjectieven. De lichtstralen kruisen elkaar bij deze objectieven op een afstand tot ongeveer 300mm.
– Superteleobjectieven, dit is de naam die we geven aan alles hierboven.
Tot slot bestaan er nog objectieven die het hele bereik van groothoek tot tele afdekken. Deze gemaksobjectieven worden ook wel superzooms genoemd. Ze zijn ongelooflijk veelzijdig. Helaas wel met een lagere beeldkwaliteit tot gevolg.
Merk en lensmount
De verschillende camerafabrikanten hanteren hun eigen aansluitingen voor het plaatsen van de lens op de camerabody. Een objectief van het ene merk is hierdoor in principe niet te gebruiken op een camerabody van een ander merk. Een objectief van Canon is hierdoor bijvoorbeeld niet te gebruiken op een camera van Nikon.
Een aantal fabrikanten brengt objectieven met verschillende lensmounts op de markt, waardoor je een dergelijk objectief kunt kopen met de bajonet aansluiting die je nodig hebt voor jouw camera. De fabrikanten Tamron, Sigma en Tokina bieden objectieven voor verschillende cameramerken en lensmounts aan.
Het micro four thirds (m4/3) formaat wordt gebruikt door een aantal camerafabrikanten, namelijk Panasonic en Olympus. De m4/3 objectieven kunnen ook gebruikt worden op m4/3 camera van een ander merk.
Kwaliteit heeft zijn prijs
Kwalitatief goede objectieven zijn prijzig. De prijs van goedkope objectieven die worden meegeleverd met een camera begint bij zo’n €150,—. Een lichtsterk zoomobjectief kost een stuk meer, zeker wanneer deze geschikt is voor gebruik op een fullframe camera. Een zoomobjectief met een bereik van 24 tot 70 mm en een constant diafragma van 2.8 kost bijvoorbeeld rond de duizend euro.
Nieuw of gebruikt
Een objectief overleeft meerdere camerabodies. De levensduur van een objectief is langer dan de levensduur van de camera, al is de werkelijke levensduur natuurlijk wel afhankelijk van de manier waarop je jouw lens gebruikt.
Hierdoor kan de aanschaf van een gebruikt objectief in plaats van een gloednieuwe ook een optie zijn.
Een aantal fotospeciaalzaken bieden ook tweedehands objectieven aan: objectieven die door hun klanten zijn ingeruild bij de aankoop van een nieuw objectief. Ook via Marktplaats en EBay zijn veel gebruikte exemplaren te koop.
Vergeet de ouwetjes niet
Naast het gebruik van moderne objectieven op jouw camera is ook het gebruik van oude objectieven het overwegen waard. De oude exemplaren zijn ruim beschikbaar op websites zoals EBay. Met name de lenzen met een zogenaamde M42 mount zijn populair doordat deze op veel verschillende merken moderne camera’s kunnen worden gebruikt. Meer informatie over het gebruik van objectieven met een M42 mount kun je lezen in dit blogbericht.
Primelens of zoomlens
Bij een zoomlens kan de brandpuntsafstand worden versteld. Een zoomlens biedt hierdoor hoge flexibiliteit bij het maken van foto’s.
Zogenaamde primelenzen hebben een enkele, vaste brandpuntsafstand. Deze objectieven bieden door hun vaste brandpuntsafstand niet het gemak van een zoomobjectieven. Met een zoomobjectief kun je de brandpuntsafstand aanpassen naar jouw behoefte. Waarom zou je dan nog kiezen voor een primelens zou je zeggen?
Primelenzen hebben een aantal voordelen. Het belangrijkste voordeel is dat primelenzen een groter diafragma hebben. De primes hebben diafragma met een grootte van 1.8, 1.4 en in sommige gevallen zelfs 1.2! De achtergrond van een foto kan hierdoor mooi onscherp worden gemaakt met een mooie bokeh zodat het onderwerp van de foto nog verder wordt benadrukt.
Door dit grote diafragma wordt het ook mogelijk om ruisarme foto’s te maken in omstandigheden waarbij er minder omgevingslicht is.
Gewicht en beeldkwaliteit
Een objectief met een vaste brandpuntsafstand bevat minder afzonderlijke glazen lenselementen dan een zoomobjectief. Hierdoor is deze eenvoudiger in opbouw, wat je terugziet in het lagere gewicht van het objectief.
Het lagere aantal lenselementen zorgt ook voor een hogere kwaliteit van het objectief: een primelens is scherper dan een zoomlens en levert minder vervorming van het beeld. De in een foto aanwezige vervorming kan overigens gemakkelijk softwarematig worden gecorrigeerd, bijvoorbeeld met behulp van Adobe Photoshop Lightroom.
Scherptediepte
De scherptediepte in een foto hangt af van de grootte van het diafragma – een groot diafragma (weergegeven door een klein getal) zorgt voor een kleine scherptediepte in de foto, omgekeerd heeft een klein diafragma een grote scherptediepte tot gevolg.
Waarom wil je een kleine scherptediepte in een foto?
Door gebruik te maken van een kleine scherpte kan het onderwerp worden geïsoleerd van de achtergrond waarvoor het onderwerp is geplaatst. Hierdoor komt de nadruk nog meer te liggen op de achtergrond en leidt de achtergrond van de foto minder af.
Vooral bij portretfotografie wordt gebruik gemaakt van een kleine scherptediepte. Het zal je waarschijnlijk dan ook niet verbazen dat een fotograaf portretfoto’s vaak maakt met een fullframe camera in combinatie met een objectief met een groot diafragma.
Beeldstabilisatie
Beeldstabilisatie zorgt ervoor dat kleine trillingen van de camera en objectief tijdens het maken van een foto worden gecorrigeerd. Deze trillingen worden veroorzaakt door de trillingen van de handen bij het vasthouden van de camera. Wanneer je de camerabody vasthoudt tijdens het maken van foto’s trillen je handen altijd een klein beetje. Dit is geen probleem zolang de sluitertijd maar voldoende kort is. Als je foto’s maakt met een wat langere sluitertijd, dan kunnen de trillingen van je handen ervoor zorgen dat de scherpte van de foto afneemt door de zogenaamde bewegingsonscherpte.
Twee varianten van beeldstabilisatie
Deze bewegingsonscherpte kan worden voorkomen door gebruik te maken van beeldstabilisatie. Systemen voor beeldstabilisatie zijn er in een tweetal varianten. Er zijn systemen waarbij de bewegingsonscherpte wordt gecorrigeerd door het bewegen van de beeldsensor, de zogenaamde sensor-shift image stabilisation. Andere camerafabrikanten hebben ervoor gekozen om te bewegingen tegen te gaan door de lenselementen in het objectief te verschuiven.
Sensor-shift autofocus wordt gebruikt door Olympus, Pentax en Sony. De optische stabilisatie in het objectief wordt door Canon en Nikon in hun objectieven.
Gebruik je een camerabody van Canon of Nikon en ben je op zoek naar een objectief, dan is het belangrijk om te beoordelen of je de aanwezigheid van optische beeldstabilisatie in het objectief van belang is. Met name bij het maken van foto’s binnen, bij matige lichtomstandigheden kan het gebruik van beeldstabilisatie voordelen bieden. Ook bij het maken van foto’s bij grotere brandpuntsafstanden kan stabilisatie in je voordeel werken, omdat de hoge brandpuntsafstand de bewegingen van je handen nog verder uitvergroot. Een objectief met beeldstabilisatie is in aanschaf echter wel wat duurder dan de variant die de bibberingen van jouw handen niet corrigeert.
Moderne objectieven corrigeren bewegingen tot circa drie tot vier stops, wat ervoor zorgt dat je met een aanmerkelijk langere sluitertijd scherpe foto’s kan maken dan wanneer geen stabilisatie wordt gebruikt.
De optielijst
Het laatste punt dat van belang is bij het kiezen van een objectief zijn de specifieke eigenschappen van de lens. Ook al gaat het hier met name om zaken waar de semi-professionele en beroepsfotograaf waarde aan hecht zijn ze toch van belang om te noemen. Ik doel hierbij op zaken als weathersealing en ultrasone autofocusmotoren.
Weathersealing
Een weathersealing zorgt ervoor dat vocht en stof minder makkelijk het objectief binnendringen. Een objectief met weathersealing kan je met een gerust hart gebruiken tijdens een regenbui zonder dat er schade optreedt aan het objectief of je camera. Hierbij geldt echter wel dat de schakel zo sterk is als de zwakste schakel. Het gebruiken van den objectief met weathersealing op de camera die dat niet heeft, heeft niet heel veel zin. Zoals al eerder opgemerkt heeft een objectief een langere levensduur dan een camerabody. Wanneer je geen mooiweer fotograaf vent en je een objectief koopt voor een langere termijn dan kan het zinvol zijn om nu alvast na te denken bij het aanschaffen van een nieuw stuk glaswerk.
Ultrasone autofocusmotoren
Objecten met ultrasone autofocusmotoren maken gebruik van piezo elektrische motoren en worden door de verschillen objectieffabrikanten aangeduid met afkortingen als SSM, USM, USD en HSM.
Een ultrasone autofocusmotor heeft een aantal voordelen:
– Het objectie stelt sneller scherp.
– Het objectief maak bij het scherpstellen geen geluid, maar is volledig stil. Een stil objectief heeft zijn voordelen bij het fotograferen van schuwe dieren of wanneer je het objectief gebruikt met ingeschakelde autofocus bij het filmen.
– Het scherpstellen is nauwkeuriger.
– De meeste objectieven met een ultrasone aandrijving ondersteunen full time manual focus.
Vijf tips om na te gaan of een objectief voor jou geschikt is.
Als je graag wil weten of een bepaald objectief werkelijk past bij jouw stijl van fotografie, dan is het handig om een objectief eerst uit te proberen. Hierdoor voorkom je dat je een prijzig objectief aanschaft dat achteraf niet helemaal lijkt te passen bij jouw stijl van fotografie.
– Leen een objectief van een vriend of bekende. “The proof of the pudding is in the eating.” De specificaties van een objectief kunnen nog zo mooi zijn. Alleen door hem te proberen kom je erachter of het werkelijk past bij jouw stijl van fotografie en of je hem prettig in het gebruik vind.
– Huur het objectief dat je overweegt aan te schaffen. Geen bekenden die jou het objectief van je keuze kunnen lenen? Het is ook mogelijk om een objectief te huren om deze uit te proberen.
– Lees reviews. Ervaringen van anderen kunnen je helpen de juiste keuze te maken.
– Gebruik een lens simulator om te bekijken wat de resultaten zijn van het gebruik van verschillende brandpuntsafstanden en zoombereiken. Een voorbeeld van een lenssimulatie is de Nikon lens simulator
– Bekijk welke brandpuntsafstand je veel gebruikt. Ben je op zoek naar een vervanging van huidig glaswerk? In fotobewerkingsprogramma’s zoals Photoshop Lightroom kun je zien met welke brandpuntsafstand een foto is gemaakt. Op basis van de informatie in je fotobibliotheek kun heb er achter komen welke brandpuntsafstanden je vaak gebruikt voor verschillende soorten foto’s.
Leave a reply